Als het aan het CBS ligt, nemen we massaal afscheid van de term burnout. Het CBS zelf gaat ons hier in voor omdat, zo stellen zij, de term burnout vaak verward wordt met Burnout-klachten, wat volgens menigeen nog steeds hetzelfde is.

Niets is minder waar

Burnout-klachten kenmerken zich door het gevoel opgebrand te zijn door (vaak) de combinatie van werk en privé die niet in balans zijn met elkaar. Binnen nog behoorlijk veel bedrijven in Nederland heerst er een cultuur waarin het bespreekbaar maken van dit soort klachten onmogelijk is. Een bedrijfscultuur speelt een uiterst belangrijke rol in of medewerkers Burnout-klachten ervaren, medewerkers met een burnout thuis komen te zitten maar ook of er over een burnout gesproken mag worden. En dan hebben we het maar niet over de ‘bore-out’. 

Zo rapporteren mensen met Burnout-klachten gevoelens van (extreme)vermoeidheid.

Diagnose burnout

De diagnose ‘burnout’ is niet te stellen. Artsen baseren zich in hun bevindingen op een 5-tal vragen:

• voel je je emotioneel uitgeput door je werk?
• voel je je aan het einde van een werkdag leeg?
• Ben je ’s morgens moe bij het opstaan en geconfronteerd wordend met je werk?
• Vergt het je veel van je om de hele dag met mensen te werken?
• Voel je je compleet uitgeput van je werk?

Hierop kan de patient dan steeds kiezen uit antwoorden als:”nooit”, “enkele keren per jaar”, “maandelijks”, “enkele keren per maand”, “wekelijks”, “enkele keren per week” of “elke dag”. Wanneer iemand gemiddeld over de 5 vragen ‘enkele keren poer maand’ of vaker antwoordt dan worden deze gevoelens van vermoeidheid aangemerkt als burnout-klachten.

Dit zegt overigens niets over of iemand ook daadwerkelijk met een burnout thuis komt te zitten. Echter is het wel van zeer groot belang dat je als organisatie écht actie onderneemt. Zodra medewerkers met dit soort klachten komen, is het hoog tijd dat je gaat kijken naar wat de (mogelijke) oorzaak is hiervan en vooral wat jij, als werkgever, er aan kunt doen om dit in de nabije toekomst te voorkomen.

Burnout cultuur

Onlangs gaf Prof. dr. Sarah (S.P.J.) de Mul een interessante lezing waarin zij het begrip ‘burn-out cultuur’ besprak vanuit een gender- en diversiteitsperspectief. Zij analyseerde een aantal recente artistieke en literaire verbeeldingen van millennial vrouwen en millennial werk waarin ideeën over zorg (werk) en de kapitalistische zorgcrisis tot uiting komen. De Mul maakte zichtbaar hoe die ideeën, die tot nog toe werden genegeerd of nauwelijks werden bekeken, kunnen bijdragen een de huidige kennis van hedendaagse burn-out cultuur.

Vaak zie ik in bedrijven een cultuur waarin de werkdruk overmatig hoog is en blijft. Desgevraagd wordt de term van Youp van ’t Hek breed lachen gescandeerd:”ja, druk druk druk”. Het druk hebben, wordt verheven tot de mate van succes. Ook zie ik in grote mate dat functie-eisen zo hoog zijn dat de medewerkers met hun huidige middelen die nooit kunnen halen. Het gevolg hiervan is dat medewerkers continu het gevoel hebben dat ze tekort schieten; dat ze falen. Hoe masculiener de bedrijfscultuur, hoe giftiger deze is voor het welzijn van de medewerkers en des te groter de kans dat er conflicten op de werkvloer ontstaan waarbij steun en erkenning vanuit de leiding ver te zoeken zijn. 

Ook het gebrek aan controle over het werk – de mate waarin een medewerker zelf kan beslissen hoe deze het werk uitvoert (autonomie) – als ook onduidelijke verwachtingen én een gebrek aan (persoonlijke)groei in het werk zijn steeds weer terugkerende thema’s als het gaat over culturen die burnout bevorderend zijn. 

Onbekend maakt onbegrepen

Heel veel onbegrip komt voort uit onbekendheid met burnout. Voor veel leidinggevenden is het een soort zwarte doos waaruit weinig tot niets valt uit te lezen. Dus wanneer organisaties hun leidinggevenden geen handvatten kunnen geven in wat Burnout-klachten zijn, wat een burnout is en vooral hoe ervoor te zorgen dat niemand langdurig ziek thuis komt te zitten, blijven er organisaties bestaan waarin de cultuur ervoor zorgt dat medewerkers met een burnout uiteindelijk via het afvoerputje verdwijnen. 

Burnout is een ziekte’. zoveel staat vast. Echter wat een burnout nu precies is en welke aanwijsbare oorzaken er aan ten grondslag liggen, vergt nog heel veel onderzoek. Vanuit mijn eigen praktijk doe ik via vele kanten mee aan onderzoeken om mijn motto blijvend te ondersteunen:”Niemand meer ziek van de stress”.