Onlangs deed ik een raampje van mijn auto dicht. In plaats van dat het dicht bleef, ging het raam onmiddellijk weer open. Opnieuw probeerde ik het te sluiten met de knop maar zodra het raam bovenaan in de deur was aangekomen, ging het onmiddellijk weer omlaag. Heel vervelend. Met kleine stukjes lukte het mij om het raam tóch te sluiten. Alleen ontkwam ik er niet aan om met de auto naar de garage te gaan en dit te laten na kijken. Wat blijkt; al die electronica in mijn auto is leerbaar en wat er was gebeurd, was dat het raam zichzelf verkeerd gedrag had aangeleerd. Dus moest de auto even opnieuw leren dat een raam dicht moet blijven als je het dicht wilt hebben. Even de accu los koppelen, half uurtje laten staan en de auto was het verkeerd aangeleerde gedrag vergeten.
Ging het bij ons mensen maar zo snel; even een accu los koppelen en klaar is Kees, of Wim of Lisa of wie dan ook.
Burn-out is het gevolg van verkeerd aangeleerd gedrag. In de aanloop naar een burn-out ervaren mensen al langere tijd stress. Stress door te krappe dead-lines, stress door de hoeveelheid werk, stress door te weinig begeleiding of controle, stress door het niet kunnen overzien van zaken, stress door geen nee te durven zeggen. Kortom; er zijn enorm veel oorzaken voor stress te indentificeren.
Laat power-drankjes voor wat ze zijn; schadelijke suiker-bommen
In die periode dat mensen stress ervaren, beginnen ze vaak met het gebruiken van zgn. ‘power-drankjes’. Dit zijn niet meer dan enorme suiker-bommen die het lichaam kortstondig een flinke boost geven. Maar omdat ons lichaam al die suikers moet zien te verwerken, stijgt het insuline-niveau in het lichaam. De alvleesklier maakt insuline aan en die komt terecht in het bloed, dat door het hele lichaam stroomt. Insuline is een hormoon. Het hormoon komt vrij in je bloed wanneer je bloedsuikerspiegel stijgt als gevolg van het eten van, met name koolhydraatrijke, maaltijden.
In feite is het het enige hormoon dat je bloedsuikerspiegel weer verlaagt en dat zorgt er dus voor dat je je ná zo’n suiker-bom weer volledig voelt ‘inkakken’. Wat mensen vervolgens doen, is vet eten. Ook de vetten zorgen ervoor dat je voor even een ‘vol’ gevoel hebt alsof je je tank hebt volgegooid maar ook dáár kan ons lichaam slecht mee omgaan en dus slaat dat weer op in het lichaam. Je voelt je na het eten van veel vet eten ook nooit écht geweldig gezond.
Doordat mensen die veel stress ervaren over het algemeen eerder geneigd zijn om suikers en vetten tot zich te nemen, krijgt het lichaam niet de juiste voedingsstoffen die het nu net zo hard nodig heeft. Dit is een onderdeel van de ‘roofbouw’ die op het lichaam wordt uitgevoerd en dat heeft op (langere) termijn negatieve invloed op de weerstand en de conditie.
Draai het stuur om
Hoe verleidelijk het ook mag zijn maar als je gedurende een langere periode stress ervaart, is het allereerst van groot belang om te ontdekken waar de stress vandaan komt, ten tweede of die stress ook objectief is (ervaren anderen die stress ook?) en vervolgens om je eet-gewoonten aan te passen. Die boterham met kaas is nét zo makkelijk gepakt als die candy reep en een glas melk of water nét zo makkelijk als koffie (koffie kan bést lekker zijn maar ook hier geldt weer: drink het met mate). Bovendien zal een glas water je lichaam helpen om afvalstoffen weg te werken die bijdragen aan het stress-gevoel terwijl een kop koffie (hoeveel heb je er al gedronken vandaag?) bijdraagt aan de alarm-situatie waarin je lichaam zich bevindt.
Voorkom een burn-out, begin bij jezelf. Het gedrag dat iemand vertoont als hij of zij tegen een burn-out aan loopt, is verkeerd aangeleerd gedrag. En álle gedrag dat je verkeerd hebt aangeleerd, kun je vrij makkelijk weer anders aanleren. Het is een kwestie van proberen en ervaren.